En son mürettebatlı Ay’a iniş Aralık 1972’de Apollo 17’yle gerçekleştirildi. Bu ziyaretin üzerinden neredeyse 50 yıl geçti. İnsanların yeryüzüne en yakın bu cisme geri dönmesi ve orada bir koloni kurması için birçok neden varken, niçin aya bu kadar süredir gidilmiyor.

Araştırmacılar ve girişimciler, Ay’daki mürettebatlı bir üssün, derin uzay görevleri için bir yakıt deposuna dönüşebileceğini, benzeri olmayan uzay teleskoplarının oluşturulmasını sağlayacağını, Mars’ta yaşamayı kolay hale getireceğini ve Dünya ve Mars arasındaki köprünün kurulmasıyla alakalı uzun süredir devam eden gizemleri çözebileceğine inanıyor.

Ay seyahatler belki de uzay turizmi yaratarak gelişen bir ekonomi bile olabilir. Eski astronot ChrisHadfield, Business Insider’a verdiği demeçte, “Ay’da kalıcı bir insan araştırma istasyonu bir sonraki mantıklı adımdır.

Bu sadece üç gün uzakta” açıklamasında bulundu. Ancak birçok astronot ve diğer uzmanlar, son 50 yıl boyunca mürettebatlı bir ay seyahatinin yapılmama gerekçesini banal buluyor.

Ay’a Gitmek Gerçekten Çok Pahalı

Herhangi bir uzay programı için, özellikle insanları kapsayan görevler için denenmiş ve gerçek bir engel, maliyettir. Mart 2017’de Başkan Donald Trump tarafından imzalanan bir yasa, NASA’ya yıllık yaklaşık 5,5 milyar ABD doları bütçe sağlamıştı.

Bu bütçe 2019’da 21,5 milyar ABD dolarına yükselebildi. Miktarlara bakıldığında yetersiz olarak görülüyor. Çünkü, NASA’nın birçok farklı projesi ve misyonu bulunuyor.

NASA’nın Misyonları; James Webb Uzay Teleskobu , Uzay Fırlatma Sistemi olarak adlandırılan dev roket projesi ve güneşe, Jüpiter‘e uzak mesafeli görevler. Mars, Asteroit Kuşağı, Kuiper Kuşağı ve güneş sistemi ile ilgili görevler. Bu görevlerin tamamına para aktarılması düşünüldüğünde NASA’nın bütçesi geçmişe göre biraz küçük.

ABD ordusunun bütçesinin yıllık 600 milyar dolar olduğu düşünüldüğünde, NASA’nın bütçesinin ne kadar yüksek olduğu görülebilir. Ancak oldukça maliyetli olan uzay araştırmaları için yine de yeterli değil. NASA’nın bütçesi 1965’te yüzde 4’e çıktı.

Geçtiğimiz 40 yıl boyunca ise yüzde 1’in altında kaldı ve son 15 yıldır federal bütçenin yüzde 0.4’üne doğru ilerliyor. Trump tarafından oluşturulan bütçe içerisinden Ay’a bir ziyaret ve sonrasında Mars yörüngesine bir ziyaret yapılması gerekliydi.

Ancak NASA’nın maliyetli projeleri göz önünde bulundurulduğunda mevcut bütçe bu ziyaretler için yeterli değildi. NASA tarafından 2005 tarihli bir raporda Ay’a gidişin yaklaşık olarak 104 milyar dolara mal olacağı bildirilmişti.

Apollo programının bugün Ay’a gidiş maliyeti ortalama 120 milyar dolar olarak bildiriliyor. NASA’nın bütçesi Ay’a yeni bir ziyaret yapmak için her zaman düşük kaldı.

Geçtiğimiz 50 yıl süresince Ay’a yeni bir ziyaret yapılamamasının sebebi ise bu yüksek maliyetler olarak gösteriliyor.

Amerikan Kongresi Ay’a gidiş için daha fazla bütçe çıkarmaya karar vermedikçe insanlı bir Ay ziyareti mümkün görünmüyor. Bugüne kadar ki hiçbir başkan döneminde Ay’a yeniden ziyaret yapılmasıyla ilgili net bir girişim gerçekleştirilmedi.

Bush döneminde böyle bir girişim için adım atılsa da Barack Obama’nın yönetime gelmesiyle birlikte girişim rafa kaldırıldı.

Birçok astronot bütçe ortaya koyulmamasından hayal kırıklığı yaşıyor

NASA’da çalışan birçok astronot, Ay’a yeniden gitmekle ilgili Amerikan yönetiminin istekli bir tavır ve bütçe ortaya koymamasından dolayı yaşadığı hayal kırıklığını anlatıyor. Devletin Ay’a yeniden gidilmesiyle ilgili bir taahhüt vermemesinin ana nedeni ise politikacılara oy veren Amerikan halkının iradesi olarak gösteriliyor.

Apollo programının en yüksek ses getirdiği ve Neil Armstrong ile Buzz Aldrin’in Ay yüzeyine çıktığı zamanda bile Amerikalıların sadece %53’lük bir kısmı programın maliyetine değdiğine inanıyordu. Geri kalan tüm zamanlarda Amerikan halkı Ay’a girilmesi konusunda yüzde 50’nin altında bir destek sergiledi.

Bugün, Amerikalıların yüzde 55’i, NASA’nın aya geri dönmeye öncelik vermesi gerektiğini düşünüyor. Geçtiğimiz yıllarda yayımlanan PewResearch Center anketine göre, inananların yalnızca dörtte biri bunun en önemli öncelik olduğunu düşünüyor. Ancak ankete katılan insanların yüzde 44’ü astronotların Ay’a gitmesini hiç istemiyor.

Mürettebatlı Mars aramalarına destek daha güçlü. Yüzde 63’lük bir kesim NASA’nın önceliğinin Mars olması gerektiğine inanıyor. İnsanların %91’lik bir bölümü ise NASA’nın önceliği olduğuna katil asteroidler için gökyüzünü taramanın daha önemli olduğunu düşünüyor.